Trądzik to określenie na wiele różnych schorzeń skóry związanych z nadmiernym gromadzeniem się sebum w gruczołach łojowych i powstawaniem zmian skórnych. Najczęściej ta nazwa przywodzi na myśl trądzik młodzieńczy, który dotyka nawet 90% populacji w okresie dojrzewania. Może jednak występować także u dorosłych – uśredniając wyniki badań, cierpi na niego co dziesiąty dorosły. Najbardziej rozpowszechniony jest trądzik pospolity (acne vulgaris). To choroba przewlekła. Jest uleczalny, jednak wymaga odpowiedniej pielęgnacji.
Jeśli kanaliki gruczołów łojowych zostaną zapchane przez nadmiar łoju i zrogowaciały naskórek, wytwarzają się zaskórniki zamknięte (białe) i zaskórniki otwarte (wągry). Powstają krosty, guzki, zmiany mogą przybrać nawet postać torbieli ropnych umiejscowionych na twarzy. Często tworzą się zmiany zapalne. Na pracę gruczołów łojowych wpływa szereg czynników – nawet zbyt częste mycie może skutkować występowaniem zaskórników otwartych, zamkniętych i zmian zapalnych.
Zapraszamy na konsultację dermatologiczną. Lekarz określi przyczynę występowania zmian trądzikowych i zaproponuje metody leczenia – zarówno do wdrożenia w warunkach domowych, jak i potencjalnie najlepsze zabiegi medycyny estetycznej.
Skóra trądzikowa może wystąpić u każdego z nas. Niektóre rodzaje trądziku są wywołane przez czynniki zewnętrzne, inne – wewnętrzne, a inne – oba naraz. Często nie można jednoznacznie określić przyczyny. Są to na przykład:
W zależności od rodzaju trądziku wyeliminowanie przyczyny może sprawiać mniej lub więcej problemów. Niektóre są także nieuleczalne i mogą mieć ciężki przebieg, w którym występują np. bóle stawowe. Diagnoza różnicowa jest bardzo ważna dla dalszego leczenia.
Trądzik pospolity, podobnie jak niektóre z pozostałych jego typów, pojawia się najczęściej w kilku lokalizacjach. To miejsca najbardziej narażone na czynniki zewnętrzne, w których gruczoły łojowe są aktywniejsze:
Lekarz dermatolog może postawić diagnozę i leczyć trądzik niezależnie od jego rodzaju. Domowe sposoby na trądzik mogą być pomocne, jednak znacznie lepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z pomocy dermatologa. Może on zaproponować leczenie miejscowe (zwykle pochodne witaminy A lub inne, np. o silnym działaniu przeciwzapalnym) bądź dousnte, a także pomóc w doborze kosmetyków i wskaże, co może nasilać objawy kliniczne trądziku. W cięższych postaciach trądziku stosuje się środki z izotretynoiną, które wymagają nadzoru dermatologa. W trądziku pospolitym problematyczna jest tendencja do nawrotów, dlatego z czasem należy poszukać własnych najskuteczniejszych metod niwelowania zmian trądzikowych i sposobów na przywróćenie naszej skórze równowagi. Proces leczenia powinien obejmować nie tylko środki ograniczające produkcję łoju, ale także odpowiednie oczyszczanie i w szczególności nawilżanie.
Zwykle już na pierwszy rzut oka można określić, jaki charakter mają dane stany zapalne i zmiany skórne. Czasem dermatolog może zlecić dodatkowe badania (np. wymaz), by przeprowadzić diagnozę różnicową. Badania krwi pozwalają przynajmniej częściowo określić podłoże choroby.
Niemal wszystkie rodzaje trądziku związane są w mniejszym lub większym stopniu z czynnikami zewnętrznymi. Powstawanie trądziku jest silnie sprzężone z niedotrzymywaniem właściwej codziennej pielęgnacji (zarówno dokładnego oczyszczania, jak i nawilżania skóry), nieodpowiednim żywieniem i ekspozycją na czynniki szkodliwe dla skóry.
To zależy od typu choroby. Trądzik pospolity z reguły można wyleczyć całkowicie, trądzik niemowlęcy i dziecięcy ustępują samoistnie, a trądzik różowaty w tym momencie nie daje się wyleczyć całkowicie, choć można uzyskać długą remisję.
Różnego rodzaju zmiany skórne, grudki, wykwity oraz zaczerwienienie występują także w innych dermatozach, takich jak łojotokowe zapalenie skóry, wyprysk kontaktowy, zapalenie mieszków włosowych. Także określenie, jaka postać trądziku występuje u danej osoby, nie zawsze jest łatwe, dlatego konieczna jest diagnoza różnicowa z lekarzem dermatologiem, by wprowadzić skuteczne leczenie (farmakologiczne i inne) oraz ustalić, jaka w danym przypadku będzie właściwa pielęgnacja skóry.
W pielęgnacji skóry duże znaczenie ma regularność oczyszczania skóry, jednak wystarczy mycie dwa razy dziennie - rano i wieczorem. Należy dokładnie usuwać resztki kosmetyków takich jak kremy czy make-up. Częstsze mycie sprzyja powstawaniu podrażnień i dalszych zmian skórnych.
Tak, w leczeniu trądziku ważna jest ochrona skóry przed wpływem szkodliwego promieniowania ultrafioletowego. Zaleca się stosowanie kremów z wysokim filtrem (SPF50).
Przeciwnie. Nie jest to wprawdzie zalecane leczenie trądziku, jednak odetkane gruczoły łojowe, odprowadzenie nadmiaru sebum i lepsze ukrwienie skóry korzystnie wpływa na objawy trądzikowe. Skóra jest też lepiej nawilżona i bardziej miękka.
Nie każda odmiana trądziku jest skorelowana ze stresem, jednak długotrwały stres często prowokuje zmiany trądzikowe, zwykle z połączeniu z innymi czynnikami (np. zła pielęgnacja skóry).
Istnieją silne predyspozycje genetyczne, wpływające na występowanie trądziku - badania bliźniąt wykazują, że nasilenie zmian skórnych jest w aż 81% uwarunkowane genetycznie.
Palenie papierosów wpływa na zwiększone wydzielanie łoju, a aktywność gruczołów łojowych jest kluczowa dla trądziku. Nasilony łojotok prowadzi do powstawania zmian skórnych, które u palaczy także trudniej się goją.
Tak, zbiorcze określenie to trądzik wieku dorosłego.
Skutki są groźne i mogą prowadzić do zaburzeń psychicznych. Niezależnie od przyczyny trądziku, często otoczenie postrzega pacjentów jako niehigienicznych, utożsamiając występowanie zmian skórnych z niedostateczną higieną. Powody są inne i często nakładają się na siebie. Choć trądzik w wieku młodzieńczym jest najczęstszą chorobą skóry, a w wieku dorosłym jedną z najczęściej występujących, w przebiegu trądziku obserwuje się zwiększone względem zdrowej populacji ryzyko zachorowania na depresję, w tym jej głębokie postaci zagrażające życiu.
Trądzik pospolity, podobnie jak inne rodzaje trądziku, może pozostawiać trwałe blizny potrądzikowe. Zmiany zapalne należy łagodzić, ale nie można ich drapać, co dla wielu osób, zwłaszcza młodzieży w okresie dojrzewania, jest dość machinalne. Jeśli tworzą się strupy, należy pozwolić im odpaść samodzielnie. Zmiany trądzikowe mogą pozostawiać także przebarwienia pozapalne. To, czy utworzy się jeden lub drugi typ, zależy od indywidualnych predyspozycji.
